ژوئيه 2008
پيروزی اوباما در دور اول مبارزات انتخاباتی امريکا حاوی درسهای گرانبهائی برای نيروهای دمکراتيک ايران است. در اين زمينه حداقل ميتوان به چهار موضوع اشاره کرد .
يکم : موفقيت اوباما در کاهش شکاف ميان جوانان و سياست
دوم : تاثيرات جامعه قراصنعتی بر ارايش نيروهای سياسی
سوم : اهميت گذر از “ سياست های هويت محور" ( Identity Politics ( در مبارزات سياسی
چهارم : سهم و تاثيرات ساختارهای ساِبر بر مبارزات سياسی در جامعه
در يک دهه گذشته صحنه سياست در بسياری از کشورههای جهان شاهد پيدايش شکافی عميقی ميان جوانان و نهادهای و احزاب سنتی گرديد . امری که گه گاه از ان به عنوان " شکاف نسلی" ياد می شود . در کشورههای دمکراتيک . اين شکاف در کاهش سهم جوانان در انتخابات و در کشورهای غير دمکراتيک در جدائی ميان جوانان از احزاب سياسی اپوريسيون بازتاب يافت .
به نظر می رسد که شکل گيری کمون های انترنتی جوانان در فضای ساِبر ، گسترش فرهنگ گلوبال در ميان انان ، شکل گيری چالش های اجتماعی فرا ملی ( مجيط زيست ، اشتغال گلوبال و... ) و پيدايش جنبش های اجتماعی فراصنعتی در قضای سایبر و ناتوانی احزاب سنتی در انطبقاق پلاتفرم های سياسی تشکيلاتی خود با ان فرايندها از عوامل گوناگون پيدايش چنين شکافی باشند .
اوباما در ميان تخستين سياست مداران امريکاست که با شناخت از موقعيت تاريخی جنبش جوانان ، هدف خود را ايجاد پلی ميان انان و سياست قرار داد و با طرح لزوم بازخوانی همبستگی ملی " پرفکت بونيون " ، چارچوب گفتمانی لازم را برای پيوند کارزار انتخاباتی خود با جنبش جوانان جوانان فراهم اورد .
امارهای انتخابات حزبی امريکا از موفقيت چشمگير سياست او در ميان جوانان سخن می گويند . نزديک از شش و نيم مليون جوان در انتخابات حزبی شرکت کردند و نزديک به 65 درصد از انان ارای خود را به سود اوباما به صندوق ها ريحتند . پشتِبانی جوانان از اوباما در برخی از ايالات از جمله ايالات ايووا و نيو همشاير ارای سهم تعين کننده ای را در پيروزی در ان ايالات ايفا کرد .
2- جنبش اوباما که در ابتدا به صورت پيوند يک کارزار انتخاباتی با جنبش ضد جنگ ظاهر گشت ، در تکامل خود به شکل گيری ائتلاف نسبتا نوينی در قضای سياسی امريکا انحاميد : ائتلافی ميان جوانان و دانشکاران و سياه پوستان
امارهای انتخابات حزبی امريکا نشان می دهد که بيش از 60 درصد دانشکاران ( Knowledge workers ) در اتحادی با تزديک به 65 درصد از جوانان و 85% از سياهان شرکت کننده در انتخابات مهم ترين نيروهای ائتلاف اوباما را تشکيل دادند و در برابر ان کارزار انتخاباتی کلينتون به صورت ائتلافی از کارگران صنعتی ، کشاورزان و اکثريت فاطع زنان مسن سفيد پوست (40 سال به بالا ) شکل گرفت. در اين جا توجه به اين موضوع ضروری است که قرار گرفتن يک زن در برابر يک سياه پوست موجب شده که تصوير ياد شده از دو ائتلاف قدری مخدوش جلوه گر شود .
ائتلافی که اوباما را در برابر کلينتون به پيروزی رساند با شناخت از ارايش سياسی نيروهای اجتماعی در فرايند توسعه جامعه فراصنعتی و افتصاد اطلاعاتی قابل بررسی است و مدل هائی که در گذشته برای بررسی ارايش نيروهای سياسی در مبارزات انتخاباتی مورد استفاده فرار می گرفتند، امروزه برای توصيف ارايش نيروهای سياسی در مبارزات انتخاباتی ناکارا گرديده اند .
فضای ساِبر و کريدورهای جامعه اطلاعاتی دو مولفه نوينی اند که نفش مهمی را در ارايش نوين نيروهای سياسی در انتخابات حزبی ايفا کردند و بسترهای لازم را برای ائتلاف ميان جوانان و دانشکاران پديد اوردند .
در انتخابات حزبی اين دوره برای نخستين بار ميتوان از مشارکت مستقل "دانشکاران" ( Knowledge Workers ) در حوزه سياست سخن گفت . اين موضوع با نگاه به امارهای مربوط به شرکت قشرهای تحصيل کرده در انتخابات از يکسو و نفشه مناطقی که اوباما توانست در انجا حداکثر ارای را به خود اختصاص دهد قابل رويت می گردد . اوباما در اکثريت کرديدورهای جامعه اطلاعاتی امريکا توانست بر رقيب خود کلينتون چيره گردد . گسترش سهم و نفوذ کريدورهای اطلاعاتی هم چنين سبب گرديده است که در ايلاتی مانند ويرجينيا که در گذشته از پايگاه های نيروهای محافظه کار امريکا به حساب می امدند ، اوباما قادر شود به رفيب جدی کانديد محافظه کاران در اين مناطق تبديل گردد. پيروزی اوباما در شهر الکساندريا ی ويرجينيا که نزديک به سی سال پيش استخدام يک مربی سياه پوست به شورشی بزرگی در شهر انجاميد ، يکی از شگفتی های اين انتخابات به حساب می ايد . اين پيروزی بدون توجه به نفش مهم کريدورهای جامعه اطلاعاتی امريکا در اين منطقه قابل توضيح نيست .
فرايند توسعه فراصنعتی فضای ساِبرو کريدورهای جامعه اطلاعاتی را به دو فضای رفابت سياسی ويژه ای مبدل کرده است و از اين طريق موجب پيدايش تغيرات مهمی در جغرافيای سياسی انتخاباتی ( Electoral Map ) گرديده است . بررسی پايگاه اجتماعی نيروهای شرکت کننده در انتخابات بر پايه شهر و ده ، مناطق صنعتی و غيره صنعتی ديگر برای توصيف موقعيت سياسی احزاب و مختصات پايگاه اجتماعی انان کفايت نمی کند . کريدورهای های اطلاعاتی همراه با فضای ساِبر به دو حوزه اصلی زندگی دانشکاران تبديل گرديده و تکيه گاههای مهمی برای پلاتفرم توسعه مدرن و ائتلافات نوين اجتماعی را پديد اورده اند .
در انتخابات حزبی امريکا برای تخستين بار دانشکاران و کارگران صنعتی اينده خود را با دو ائتلاف سياسی متفاوت پيوند داده و در اين راستا جوانانی که در گذشته ای نه چندان دور از مهم ترين هم پيمانان کارگران صنعتی محسوب می گرديدند در اين انتخابات خود را در ائتلافی در برابر انان يافتند.
3- گسترش فضای سايبر و کريدورهای جامعه اطلاعاتی هم چنين تاثيرات مهمی را بر گفتمان های سياسی بر جای گذارده است که تضعيف و کاهش سهم سياست های هويت محور در رفابت های سياسی يکی از برجسته ترين انهاست . کوشش اگاهانه کارزار انتخاباتی اوباما برای دوری گزيدن از اين سياست ها يکی ديگر از ويژگی مهم و شگفت انگيز اين دوره از انتخابات امريکا به حساب می ايد . سخنرانی تاريخی اوباما پيرامون موضوع نژاد و نقد سياست هويت محوردر سياهان گرچه با عکس العمل و خشم جمعی از رهبران سنتی جنبش سياهان امريکا روبرو گرديد ليکن در کمال شگفتی با پشتيبانی فشر های وسيعی از جوانان سياه پوست روبرو گرديد و نقش مهمی را در شکست يکی از محبوب ترين ريس جمهوران امريکا در جلب سياهان به هواداری از همسرش ( خانم کلينتون ) ايفا کرد . ان سخنرانی بی ترديد به عنوان اغاز يک برش تاريخی از سياست های هويت گرايانه ای است که يک دو دهه گذشته صدمات فراوانی به جنبش ضد تبعيض سياه پوستان امريکا وارد اورده است .
جنبش های قمينيستی ، قومی ، اتنيک و دينی پس از جنگ دوم و از با ميان رفتن بقايای نظام کلونياليسم در بسياری از کشورههای جهان تقش مهمی را در شکل دادن به گفتمان های سياسی ايفا کردند و تا حدودی زيادی به انحصار گفتمان های طبقاتی و ناسيوناليسم حوزه سياست پايان دادند . اين جنبش های نوين اجتماعی با نفد نبعيضات جنسی ، دينی و قومی دروازه های ميدان عمومی سياست بروی اقشار محروم گشودند و ارزش های ضد تبعيض را به يکی از مولفه های اساسی سياست دمکراتيک تبديل ساختند . با اين همه در بسياری از کشورهها رشد و گشترش جنبش های ضد تبعيض به پيدايش نظريات افراطی انجاميد که سياست هويت محور ناميده می شود . سياست هويت محور نوع ويژه ای از سياست گروهی است که مشروعيت خود را نه از حقوق فردی بلکه از تفاوت های فرهنگی و نژادی کسب کرده و می کوشد ميدان عمومی سياست را بر پايه ايجاد ديوارهای "هويتی " بازسازی کند. در يکی دو دهه گذشته سياست های هويت محور تحت نام های مختلفی و از جمله "سياست زنانه" ، "سياست سياهان" ، "سياست قومی " ،" سياست مسيحيان " و غالبا با بر چسب " برابری خواهی " در بازارهای سياست توزيع گرديده است. گسترش چنين انديشه هائی موجبات به کجراه رفتن بسياری از جنبش های ضد تبعيض و بويژه جنبش ضد تبعيض سياهان در امريکا را فراهم اورد و گفتمان ملی دمکراتيک را به شدت در منگنه قرار داد . رابطه تنگاتنگی ميان پيروزی نيروهای محافظه کار در سه دهه گذشته و گسترش سياست های هويت محور ميتوان مشاهده کرد .
امتزاج ( assimilation ) ازادانه و گاه راديکال ( دخالت مستقيم دولت از طريق قوانين سخت ) انسانهای ازاد در يک نظام واحد حقوقی – سياسی ، متکی بر حقوق فردی ، از مهم ترين سنگ بناهای يک جامعه مدرن دمکراتيک محسوب می شود .
چنين پديده ائی تنها بر بستر ان گونه نظام هائی سياسی – حقوقی تحقق می يابد که نسبت به تفاوت ميان انسان ها کور عمل می کنند . از اينرو بر عکس تصور هواداران سياست های هويت – محور يکی مهم ترين چالش های دمکراسی از ميان بردن ديوارهای مرعی و نامرعی ای است که گاه به دليل تقاوت های طبيعی و بيولوزيک و زمانی به دليل سنت های فرهنگی و در مواردی نيز تاشی از پروسه های توسعه اجتماعی – اقتصادی در ميان شهرواندن جامعه در طول تاريخ ساخته شده است . موضوع سياست هويت محور در نهايت مقابله با چنين فرايندی است.
"سياست سياه " چيزی جز مقاومت عقب مانده ترين فشرهای سياهان در برابر امتزاج ميان دو جامعه سياه و سفيد نيست . سياستی که اگاها نه می کوشد ديوارهای فرهتگی غير قابل عبوری را در برابر امتزاج ميان مردم ايجاد کند و به اين خاطر اگاهانه يا نااگاهانه مروج گفتمان های نژاد پرستانه در جامعه می گردد . از اينرو در حاليکه جنبش های ضد تبعيض هدف خود را از ميان بردن سد های مقابل سياهان در مشارکت در نهادهای ملی و عمومی قرار می دهند ، سياست هويت – محور سياهان درخواست "برابری" ميان " نهادهای سياه" و" سفيد " در ميدان عمومی سياست به بهانه های فرهنگی و نژادی می طلبد .
متاسقانه بسياری از نيروهای دمکراتيک در دو دهه گذشته در برابر سياست های هويت محور سرتسليم فرود اوردند و به گرفتار امدن سياست دمکراتيک در زندان سياست های هويت محور ياری رساندند .
ليکن امروز خوشبختانه به نظر می رسد که پس گذشته دو دهه ، سهم سياست های هويت محور رقابت های سياسی امريکا رو به اقول نهاده است و گزينش های سياسی هويت محورانه در ذهنيت جامعه به صورت امر منفی در ميان نسل های جوان ظاهر گرديده است . طبق نظر سنجی های انجام شده تنها 20- 25 در صد رای دهندگان اعلام داشته اند که موضوع اتنيک و جنسيت نفش تعين کننده ائی را در گزينش کانديدهای انان ايفا کرده است و نکته قابل توجه اينست که اکثريت ان ارا ( فريب به 85 درصد) به سود بازنده انتخابات به صندوق های انتخاباتی ريخته شد و به عبارت ديگر، سياست های هويت محور نتوانست تاثيرات مهمی را بر نتايج انتخابات بر جای گدارد .
رفتن فراسوی سياست های هويت محورانه و جايگزينی ان با قرهنگ گلوبال- حقوق بشری هم چنانکه سالها پيش در مقاله انسان گلوبال به ان اشاره کرده ام از مهم ترين چالش های توسعه فراصنعتی – گلوبال جوامع بشری به حساب می ايد .
4- قضای سايبر در چند سال گذشته به يک حوزمستقل قدرت تکامل يافته است و امروزه به يکی از صحنه های اساسی رقابت ميان نيروهای سياسی تبديل گرديده است . موفقيت نيروهای سياسی در فرايند توسعه فراصنعتی گلوبال به موفقيت انان در اين بستگی يافته است . موفقيت اوباما در ايجاد شبکه ی گسترده سياسی در فضای سايبر او را به يکی از موفق ترين کانديداهای رياست جمهوری تبديل کرده است . هم اکنون نزديک به يک و نيم نفر در يک شیکه انترنتی با کارزار انتخاباتی اوباما پيوند ژافته اند و نزديک به پنج هزار جلسات هفتگی از طريق انترنت سامان داده می شود . بر طبق نظر سنجی های انحام شده نزديک به هفتاد و چهار درصد هواداران ابو ما در دوران رقابت حزبی اطلاعات خود را از حوزه سايبر کسب کرده و کمک های مالی خود را از ان طريق ارسال داشته اند . ايجاد وبلاگهای هواداران در سايت انتخاباتی يکی از ابتکارات مهم اوباما به شمار رفته و سنت نوينی در سازمان دادن کارزارهای انتخابتی به حساب می ايد . چنين وبلا گاهائی فضای گسترده ائی برای مشارکت قشرهائی گوناکون مردم و بويژه جوانان در گفتمان های سياسی انتخاباتی فراهم اورده است و عمق تازه ائی به دمکراسی در اين حوزه بخشيده است . وجود ان وب لاگها سبب گرديد که با انتشار يافتن موضع گيری نادرست اوباما پيرامون اينده اورشليم در فاصله ائی کمنر از 24 ساعات بيش از 25000 کامنت اعتراضی در سايت انتخاباتی اوباما انتشار يافت که منجر به تصحيح فوری ان موضع گيری شد .
امروزه نيز با از اغاز فعاليت انتخابات عمومی رياست جمهوری همه شواهد نشان می دهد که نقش انترنت اينترنت در مقايسه با انتخابات حزبی نه تنها کاهش نيافته بلکه دامنه گسترده تری به خود گرفته است و امارهای انتخاباتی از موفقيت چشمگير اوباما در برابر مک کين در حوزه ساِبر سخن می گويند . از جمله اين امارها نشان می دهند که تاکنون اوباما بيش از 6 تا 7 برابر مک کين "فضای يونوب" و" مای اسپيس " را به خود اختصاص داده است .
در يکی دو ماهه گذشته مقالات گوناگونی پيرامون نقش انترنت در انتخابات امريکا در سايت اينده نگر ( www.ayandeh.com ) منتشر گرديده است و از ميان انان ميتوان از مقاله بسيار اموزند ه اقای مهدی جدی‌نیا با عنوان "اینترنت و انتخابات آمريكا" ياد کرد .
هم چنين خواننده ميتواند برای اشنائی بيشتر با علل موفيت اوباما در انتحابات حزبی امريکا به مقالات زير در ان سايت مراجعه نمايد .
احمد تقوائی
ژوئيه 2008
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان