Iranian Futurist

هر انسان و جامعه ‏ای در بند زمان و مکان است. در جغرافیایی ریشه دارد و تاریخ آن در گستره زمان امتداد یافته و می‏یابد. این تاریخی بودن مستلزم آن است که جامعه، حافظه تاریخی داشته باشد. حافظه تاریخی، حافظه بلند مدت جامعه است. جامعه ضمن این که هویت اکنونی – اینجایی دارد باید بتواند از این قید برهد و در طول زمان به صورتی یکپارچه بگسترد. اگر این حافظه از ذهن و ضمیر جامعه‏ای پاک شود و جامعه صرفا با حافظه کوتاه مدت خود زندگی کند، دیگر گذشته خوب و بد خود را به یاد نمی‏آورد و به نوعی بی‏ریشگی و بی‏مایگی دچار می‏شود. جامعه با حافظه کوتاه مدت، جامعه‏ای گسسته، پراکنده، بی‏ارتباط، پرتنش، هیجانی، ملون، پردغدغه، سرگردان و فاقد ‏جهت است. اگر چنین ویژگیهایی می‏توانیم در جامعه خود سراغ بگیریم معلوم می‏شود حافظه تاریخی جامعه ما کار نمی‏کند و در چنبره روزمرگی گرفتار آمده‏ایم.

نشانه‏ها و شواهد بسیاری می‏توان برای جامعه‏ای با حافظه کوتاه مدت در نظر گرفت:

اختراع مجدد چرخ! یکی از این نشانه‏هاست. همه چیز و همه کار باید از صفر شروع شود. اگر بنایی موجود است و کسی یا کسانی قرار است از این پس مدتی در آنجا به سر برند اولین کاری که می‏کنند یا حتی جامعه از آنها توقع می‏برد، آن است که آن بنا را ویران کنند و حتی مصالح آن را هدر دهند و همه چیز "از نو" شروع شود. گویی آن بنا مال این جامعه نیست یا کسانی برای برافراشتن آن زحمت نکشیده‏اند یا مصالح و زمان و هزینه آن از جیب جامعه برداشته نشده است. این جامعه انگار پادگانی است که دم به دم امرای آن "از نو" می‏فرمایند! نمونه جملاتی نظیر: " از این به بعد می‏خواهیم با کار کارشناسی ...." یا " از حالا به بعد به صورت علمی کار خواهیم کرد ..." یا " من ریشه فساد را خشک خواهم کرد ..." یا " از این پس اینجا را باید با گردش نخبگان و بکارگیری استعدادها اداره کرد ..." اگر رصد شود، به‏وفور در کلام افراد همین جامعه خودمان که به سمت و مسئولیتی می‏رسند می‏توان یافت.

همرنگ جماعت شدن! از دیگر نشانه‏های جامعه با حافظه کوتاه مدت است. افراد در این جامعه از سابقه تاریخی و ریشه هویتی خود بریده می‏شوند و در بیابان غبارآلود اکنون، پرتاب می‏شوند. چپ و راست و بالا و پایین را نمی‏بینند. جهت را گم می‏کنند و گاه ترجیح می‏دهند به همین دلیل سر جای خود متوقف بمانند. حال اگر بادی و موجی و مدی در هر زمینه از شئونات جامعه دررسید به همان جهت متمایل می‏شوند. نمونه‏های بیشماری از این وضعیت را در چنین جوامعی می‏توان دید: ناگهان نویسنده‏ای، شاعری، ... گویی سر از غیب برمی‏آورد و از پرده بیرون می‏افتد. کلامش، حرفش، شعرش دست به دست در دنیای مجازی می‏گردد و گاه مثلا به بازار هجوم می‏برند و در خشکسالی نشر با شمارگان پانصد و هزار، کتابش را به چاپ بیستم و صدم می‏رسانند. این در حالی است که آن فرد و کتابهایش سالهای فراوان پیش نیز زنده بودند و نفس می‏کشیدند و در متن جامعه حضور داشتند. در چنین جوامعی هر چند روز به یک موضوع پرداخته می‏شود، موضوعات دیگر فراموش می‏شود و دو روز دیگر نگاری دیگر از راه می‏رسد. مهم نیست این جمع مستان چگونه اندک اندک می‏رسند: جهت‏دهی از بالاست، فشار رسانه‏ای است، موج تبلیغات است و حتی اقدام گروه مشخص و چه بسا یک نفر. هر چه هست، مهم موج چند روزه‏ای است که پس از آن راه می‏افتد. چنین است که چنین جامعه روی ثبات نمی‏بیند و دائما عمل‏زده و مناسبتی! و در صحنه! است و چشم‏انداز نمی‏پذیرد و سطحی می‏نگرد و فکر و تفکر و متفکر در آن به محاق می‏رود.

سندروم عدد و رقم و آمار! نشانه دیگر جامعه با حافظه کوتاه مدت است. درست است که زمانه ما، به تعبیر رنه گنون، در سیطره کمیت گرفتار آمده است اما در بسیاری از جوامعی که با تکیه بر حافظه تاریخی خود، سعی می‏کنند نگاهی بلندمدت و کلان و جامع و همه‏جانبه به قضایا داشته باشند، اعداد و ارقام هم سر جای خود خوش می‏نشینند و دیگر ملعبه بازیگران و مضحکه تماشاگران قرار نمی‏گیرند. در آن جوامع، زیر بنای ارزشها و اصول و مبانی، به مرور به دستاوردهایی می‏رسد که می‏تواند لباس آمار و اعداد بپوشد. در جامعه با حافظه کوتاه مدت که از گذشته بریده است و اکنون متولد شده است و نقطه شروع تاریخ آن جایی است که هر کس به مقامی می‏رسد و کار خود را شروع می‏کند، چون درازنای عمر اجتماعی و سیاسی و کاری و وجودی افراد بسیار کوتاه است و دست کم از دید عموم به جهت وزش باد موافق و مخالف بستگی دارد، افراد مجبورند کار وجودی خود و وجود کار را با توسل به اعداد و ارقام بیان کنند. طرفه آن که در جامعه با حافظه کوتاه مدت همه آمارها و اعداد و نمودارها نیز روند صعودی و سودای سربالا دارد! چرا که آمار و نموداری که خود فرد، صفر شروعش باشد لاجرم رو به بالا می‏رود. در حالی که در جوامع باثبات و سالم و طبیعی و متکی به حافظه تاریخی و اصول مورد توافق جمعی و استانداردهای سیستمی، آمار و اعداد هم درست مثل وضعیت طبیعی افراد سالم، بالا و پایین دارد و این نه تنها عیب نیست که نشانه سلامت فرد و جامعه است.

نشانه ها و علائم جامعه با حافظه کوتاه مدت بسی فراوان است که کوتاهی زمان! مجال ادامه نمی‏دهد.

Iranian Futurist		Ayandeh-Negar
Welcome To Future		Tomorow is built today

	در باره ما	تماس با ما	خبرهای علمی	احزاب مدرن	هنر و ادبیات	ستون آزاد	محیط زیست	حقوق بشر	اخبار روز	صفحه‌ی نخست
	آرشیو	اندیشمندان آینده‌نگر	تاریخ از دیدگاه نو	انسان گلوبال	دموکراسی دیجیتال	دانش نو	اقتصاد فراصنعتی	آینده‌نگری و سیاست	تکنولوژی	از سایت‌های دیگر