Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


انسان و مشکل ورود به آینده

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[14 Apr 2008]   [ سید علیرضا حجازی]

در جستجوی آینده همواره عنصر زمان را با خود به دنبال می کشیم. آگاهی از آینده ناخواسته با عامل جبری زمان همراه است و درک آینده بدون در نظر گرفتن این عامل امکان پذیر نیست! پس چاره کار در چیست؟ آیا سرانجام راه حل ورود به آینده یا به بیان بهتر "زمان" ارایه خواهد شد یا همچنان باید این آرزوی به ظاهر دست نیافتنی را در فیلم های علمی – تخیلی به تماشا بنشینیم؟ درست در لحظه ای که آینده را ولو با بهره گیری از توانمندی تخیل خلاق در برابر خویش حاضر می پنداریم، عنصر زمان وارد می شود و با به صدا درآوردن تیک تاک ساعت حضور واقعی خود را بر آینده ای که "حال" پنداشته شده تحمیل می کند. بار دیگر همه چیز دور می شود و فاصله زمانی خود را میان حال و آینده در می یابیم. این پارادکس همیشگی به ویژگی تمامی مباحثی مبدل شده است که پیرامون آینده مطرح می شوند و جهان آینده را درون گردآب تضادآلود خود فرو برده است.

درک عنصر زمان به ما کمک می کند تا دریابیم "آینده" پیش از هر چیز یک مفهوم انتزاعی است و تجسم آن در قالب های ذهنی میسر است. آینده در ذهن انسان به مفهومی نمادین مبدل شده است که شناسایی آن در گروی مقایسه آن با زمان حال امکان پذیر است. انسان می فهمد که آینده دورتر یا دیرتر از حال است. اما امروزه تفکر پیرامون آینده یا به اصطلاح "آینده اندیشی" فراتر از مرزهای تخیل یا به بیانی خیالبافی رفته است و بسیاری از امور روزمره ازجمله برنامه ریزی های فردی و سازمانی را در بر می گیرد.

انسان امروزی دیگر منتظر از راه رسیدن آینده نمی نشیند، بلکه با برنامه ریزی و شبیه سازی شرایط سازنده خود را برای آن آماده می کند و به گونه ای به استقبال آن می رود. فعالیت هایی مانند پیش بینی دیگر نه به عنوان اعمالی خارق العاده و در ردیف فال گیری و کف خوانی، بلکه در قلمروی کوشش هایی کاملاً هدفمند و بر پایه توانمندی های علمی در نظر گرفته می شوند. کوشش برای کشف آینده به دانشی مدون و نظام یافته مبدل شده است که از آن با عنوان "آینده پژوهی" یاد می شود و آکادمی های معتبر و مشهوری برای آموزش آن به علاقمندان تاسیس شده است. بر این اساس کشف آینده و ورود به زمان دیگر در چارچوب های علمی رنگ و معنا می یابد و مجموعه ای از دانش ها و فناوری گوناگون برای شناخت آن به میدان می آیند از علوم محض گرفته تا دانش های نوپدید و میان رشته ای.

بررسی های علمی که عموماً توسط روان شناسان و دست اندرکاران علوم شناختی صورت گرفته است، روشن می سازد که سامانه عصبی انسان به گونه ای توسعه یافته است که بخشی از هوشیاری انسان را به درک مفهوم زمان، گذر آن و رسیدن به حال و آینده و فهم زمان گذشته اختصاص داده است. توانایی های حسی انسان با دریافت محرک های محیطی در زمان بیداری گذشت زمان را برای او قابل درک می سازد و تصویری از گذشت زمان را در ذهن او پدید می آورد که بیشتر یک مفهوم مجازی مکانی است تا زمانی. مقایسه زمان ها با یکدیگر، درک مدت زمانی که برای فعالیت های گوناگون صرف می شود و تفکیک زمان های کوتاه از مدت های طولانی که بر پایه قراردادهای هفتگی، ماهانه، سالانه و ... برنامه ریزی شده اند، همگی به لطف سامانه عصبی انسان تحیلل و ادراک می شوند.

ارتباط بخش ادراکی زمان در مغز و سامانه عصبی با دیگر نواحی که مسوول شناخت، یادگیری، تفکر، تجسم، تکلم، حافظه و حتا حرکت هستند، مجموعه ای را به وجود می آورد که برای شناخت مفاهیم انتزاعی از جمله "آینده" به کار می آید. شناخت "سرشت زمان" در قالب چنین مجموعه ای صورت می گیرد و کارکردی ترکیبی از نقش ها و وظایف گوناگون عصبی درک عنصر زمان را برای آدمی امکان پذیر می سازد. بر این اساس در بحث پیرامون زمان نخست با مهمترین سامانه بدن انسان یعنی سامانه عصبی سر و کار داریم. عصب شناسان و روان شناسان گروه اول کارشناسانی هستند که به این قلمرو گام می نهند و بدون حضور آنها مباحث نظری نمی توانند به دستاوردهای کاربردی بیانجامند.

با این حال مفهوم زمان تنها به حوزه های زیستی و روانی محدود نمی شود و قلمرو دیگر علوم از جمله فیزیک را در بر می گیرد. سرشت فیزیکی زمان و ویژگی های آن فیزکدانان را از ابتدا مجذوب خود ساخته بود و مقوله هایی مانند شتاب، سرعت، حرکت و غیره را با در نظر گرفتن این متغیر مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند. حتا اخترشناسان و منجمانی که برای سنجش فواصل آسمانی از مفاهیمی مانند سال نوری کمک می گیرند، در پایان به مفهوم زمان می رسند و با این مقوله اعجاب انگیز رو به رو می شوند. پس زمان کارشناسان بسیاری را به خود مشغول کرده است و شناخت غایی آن دستاورد کوشش جمعی تمامی آنان می باشد.

در تشریح مفهوم زمان و به ویژه زمان آینده در مبانی دانش آینده پژوهی با مقولاتی مانند شبیه سازی یا بازسازی آینده رو به رو می شویم. از نخستین روزهای دانش آینده پژوهی، آینده پژوهان به محدودیت های تصور زمان و آینده واقف بودند، از اینرو کوشیدند آینده را در زمان حال "بازآفرینی" کنند و تکنیک های آینده اندیشی را با در نظر گرفتن چنین ملاحظه ای پایه ریزی کردند. روشن است که برون رفت از زمان حال و رسیدن به زمان آینده در شرایط عادی و متعارف امکانپذیر نیست و کوشش هایی که در طول تاریخ دانش و فناوری برای رسیدن به آرزو صورت گرفته اند در حد نظری باقیمانده و هیچگاه حالت عینی و تحقق عملی به خود ندیدند. بنابراین، دانشمندان واقع بین تلاش خود را صرف سفر به آینده نکردند، بلکه به بررسی شیوه ها و روش های بازآفرینی آینده در زمان حال پرداختند و کوشیدند آینده را در زمانی که در آن به سر می بریم شناسایی کنند.

به بیانی دیگر بر خلاف نویسندگان رمان های علمی - تخیلی، آینده پژوهان انرژی خود را صرف رسیدن به زمان آینده نکردند، بلکه آن را به مصرف برنامه ریزی برای آینده کردند. از دیدگاه و نگرش آینده پژوهی معاصر، حضور در آینده به معنای حضور فیزیکی در آن نیست، بلکه به مفهوم برنامه ریزی برای آن است، برنامه ریزی که با گسترش آگاهی نسبت به رویدادها و شرایط احتمالی آینده تدوین می شود. در آینده پژوهی تفکرات انسانی پیرامون آینده به مدد مبانی علمی و فناورانه می آید و ساختارهای مشخص و معینی را شکل می دهد که درک و شناسایی آینده برای برنامه ریزی های فردی و سازمانی را محقق می کند.

از این رو می توان گفت مشکل ما در شناخت و درک آینده، ورود فیزیکی به زمان و آینده نیست، بلکه محدودیت های شناختی ما نسبت به شرایط آینده است، شرایطی که امکان شبیه سازی و بازآفرینی آنها در زمان حال وجود دارد؛ اما همیشه به این بازآفرینی توجه نمی کنیم یا شاید ناخواسته از آن غافل می شویم. پس باید این هوشیاری را تحریک نمود و آن را بیدار ساخت و در پرتوی دانش آینده پژوهی آن را به رفتاری پیوسته مبدل نمود و از آن یک هوشمندی باثبات و آینده گرا پدید آورد.



مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع: مقالات فناوری اطلاعات و ارتباطات


بنیاد آینده‌نگری ایران



جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۹ مارس ۲۰۲۴

اندیشمندان آینده‌نگر

+ جعبه ابزاری برای پیشبینی تام استندیج

+ ملافات با اَبر فن آوری  دانیل فراکلین

+ مشاغل آینده تا افق ۲۰۳۰ --

+ دغدغه زندگي خوب دکتر شهیندخت خوارزمی

+ نگاهی به جنبش روسری­ سوزان یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ فکر کردن به آینده، آینده نگری نیست! رضاش

+ آن سوی سرمایه‌داری و سوسیالیسم الوین تافلر

+ هندبوک آینده پژوهی و جمع آوری کمک مالی برای موسسه آینده پژوهی در واشنگتن دی سی وحید وحیدی مطلق

+ آیا دموکراسی آینده ای دارد؟ ترجمه ویکتور وحیدی

+ بیانیه ماموریت و هواداری اندیشکده آینده های سیاره ای https://www.apfi.us

+ نقد کتاب فراسوی دانش: چگونه فنآوری، عصر آگاهی را به پیش می برد  وحید وحیدی مطلق

+ آینده ممکن و مطلوب سال 2050 وحید وحیدی مطلق

+ عقب ماندگی اجتماعی ایرانیان، دلایل و مسائل فرنود حسنی

+ جنگ اوکراین و آینده مشترک ما وحید وحیدی مطلق

+ مدل سازی ریاضی آینده تمدنی به طور کلی و بویژه انسان شناسی پیش نگر‎‎ وحید وحیدی مطلق

+ مهارت‎ های آینده و ضروری که باید داشته باشیم 

+ مقدمه ای بر آینده نگری مهندسین مشاور

+ شناسایی و درک نیروهای کلیدی تعیین کننده در مسیر رویدادهای آینده وحید وحیدی مطلق

+ نقد کتاب هلال، ویلیام،2021 ، فراسوی دانش چگونه فنآوری، عصر آگاهی را پیش می برد. وحید وحیدی مطلق

+ حکایت گربه‌ و سوسیس و سازمان‌های نوآور فرنود حسنی

+ برای مراسم روز جهانی آینده رضا داوری اردکانی؛

+ انسان خردمندتر می‌شود، پوپولیست‌ها بازندۀ اصلی بحران کرونا خواهند بود ماتیاس هورکس

+ سیاست در هیچ جای جهان مبتنی بر علم نیست  رضا داوری اردکانی

+ جامعه شناس دنیای جدید 

+ تکنولوژی‌های نوین و سرنوشت بشر دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی چیست و آینده های متفاوت کدام اند؟ وحید وحیدی مطلق

+ تحلیل محتوا و آینده نگری 

+ نگاهی به سوداگری با تاریخ محمد امینی دکتر شیرزاد کلهری

+ غربت علوم انسانی شاه کلید توسعه نیافتگی. دکتر شهیندخت خوارزمی

+ ماهیت و میراث فکری «آلوین تافلر» در گفت‌وگو با دکتر شهیندخت خوارزمی دکتر شهیندخت خوارزمی

+ دانایی به مثابه قدرت .خرد آینده‌نگری 

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم: گفتگو با شهیندخت خوارزمی  شهیندخت خوارزمی

+ انقلاب چهارم و کار ما هرمز پوررستمی

+ خوارزمی: تافلر کمک می‌کند در دنیای پرخشونت مأیوس نشویم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ فناوری راهی برای رهایی از جنسیت؟ مریم یوسفیان

+ آشتی دادن جامعه با آینده، رسالت اصلی آینده پژوهی دکتر محسن طاهري

+ چهارمین موج تغییر  علی اکبر جلالی

+ در جست‌وجوی یحیی-- پیشگفتاری از دکتر شهیندخت خوارزمی 

+ برنامه حزب مدرن و آینده نگر – بخش دوم احمد تقوائی

+ ⁠⁠⁠به بهانه ی قاعدگی دکتر محسن طاهری

+ مهم ترین مولفه های برنامه یک حزب سیاسی مدرن کدامند ؟  احمد تقوائی

+ علت‌های اجتماعیِ استبداد و فساد نازنین صالحی

+ سخنراني پروفسور شهرياري و دكتر شهين دخت خوارزمي 

+ ظهور جامعه پساصنعتی دانیل بل

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم 

+ خردِ پیشرفت و توسعه رضا داوری اردکانی

+ آینده پژوهی و دغدغه هایش دکتر طاهری دمنه

+ تافلر:نگاه تازه به آينده 

+ سرمایه‌گذاری 80 میلیون دلاری بیل گیتس برای ساخت شهر هوشمند حمید نیک‌روش

+ آینده پژوهی و انواع آینده محسن گرامی طیبی

+ کتاب آینده پژوهی، پارادایمی نوین در برنامه ریزی، با تاکید بر برنامه ریزی شهری و منطقه ای علی زارع میرک آباد

+ اجتماع علمی قدرتمند مهمترین نیاز آینده پزوهی در ایران است احد رضایان قیه باشی

+ ایرانی‌ها و فقدان وجدان آینده‌نگر اجتماعی احد رضایان قیه‌باشی

+ ديدگاه‌های سه گانه درباره محركهای آينده نگاری. حسن کریمی فرد

+ استانداردهاي سواد اطلاعاتي. دكتر عشرت زماني

+ آینده نگری استر اتژی فناوری اطلاعات. دکتر امین گلستانی

+ خرد آینده نگری 

+ آینده نگری, برترین مزیت انسانی عباس سید کریمی

+ روش پس نگری در آینده پژوهی دکتر محسن طاهری دمنه

+ جان نقّاد و چشم باز مردم رضا داوری اردکانی

+ واقعیت مجازی و آینده آموزش دکتر محسن طاهری دمنه

+ اقتصاد به مثابه قلب تپنده مریم یوسفیان

+ قدرت تکنیک؛ آینده هم منم رضا داوری اردکانی

+ میل ذاتی تجدد به زمان آینده رضا داوری اردکانی

+ درگاه تخصصی آینده 

+ نسل جدید با بی وزنی مواجه است/ پیاده راه شهر رشت با نگاه آینده پژوهی ساخته شده است 

+ اساتيد ارتباطات:دكتر علي اسدي /بنيادگذاري سنجش افكار در رسانه ملي  

+ در عید نوروز، آینده را هدیه دهید  Vahid Think Tank

+ بسترهای فراگیر شدن طراحی صنعتی در ایران بر پایه الگوهای الوین تافلر 

+ روش‌های پیش‌بینی فناوری.  اندیشکده وحید

+ تاریخ تکرار نمی شود. الوین تافلر

+ آینده کسب و کار در سال 2030 - کتاب صوتی فارسی وحید وحیدی مطلق

+ سندروم یخچال فرنود حسني

+ هفت سازمان آینده پژوه ایرانی در سال 2016 

+ آينده‌پژوهي برآيند پيش‌بيني‌ناپذيري محيط است گفت‌وگو با دکتر سعید خزایی آینده‌پژوه و مدرس دانشگاه

+ آينده پژوهي: از قابليت فردي تا اجتماعي ياورزاده محمدرضا,رضايي كلج فاطمه

+ مبانی نظری و مورد کاوی های مختلف و متنوع  

+ اخذ مدرک حرفه ای آینده پژوهی به صورت حضوری و غیر حضوری از معتبرترین سازمان بین المللی  

+ آزمون های اندیشه ورزی در جهان حسین کاشفی امیری

+ دمینگ و ما صلاح الدین همایون

+ روش آﯾﻨﺪه ﭘﮋوه ﺷﺪن  ﺳﻌﯿﺪ رﻫﻨﻤﺎ

+ نقش هنر در آینده پژوهی الهام سهامی

+ الوین تافلر را بهتر بشناسیم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آیند هنگاری ملی جانشین برنامه های توسعه پنج ساله در علم، فناوری و نوآوری امیر ناظمی

+ پیشگفتار شوک آینده دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی کلید تحول درنقش های توسعه محور و راهبردی مدیریت منابع انسانی دکتر سید اکبر نیلی پور

+ نشست اندیشه 

+ آیا فناوری‌های همگرا آینده را تضمین می‌کنند؟ دکترمحسن رنانی

+ جامعه ای می‌تواند بحران‌هارا پشت سر بگذارد که دو وزیر آینده نگر «آموزش و پرورش» و «ارتباطات» آنرا اداره می‌کنند/ امروز «دانایی» است که قدرت می‌آفریند. جامعه شناسی هنر

+ گزارش برگزاری نشست «تاملی در ایده‌های آینده‌نگرانه تافلر» در گروه افواج 

+ دانایی به مثابه قدرت عاطفه شمس

+ فهم جامعه به کمک ژورنالیسم/ آثار تافلر نوعی جامعه‌شناسی مترویی‌ست 

+ خانیکی: نگاه تافلر نگرانی از آینده را کم کرد 

+ ‍ خلاصه سخنرانی جدید وحیدی مطلق درباره آینده قدرت ایران مدرس بین المللی فدراسیون جهانی آینده‌پژوهی  وحیدی مطلق

+ «آینده نگری» مهارتی سودمند برای مدیران 

+ پیش‌بینی‌های درست و نادرست آلوین تافلر کدام‌ بودند؟ BBC

+ الوین تافلر،آینده‌پژوه و نویسنده سرشناس آمریکایی در سن ۸۸ «‌۸۷»سالگی در گذشت. BBC

+ آینده جهان ، آینده زنان « مجله زنان امروز » مریم یوسفیان

+ آن سوی سرمایه داری و سوسیالیسم الوین تاقلر

+ سیر تحول مطالعات و تحقیقات ارتباطات و توسعه درایران دکتر کاظم معتمد نژاد



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995