Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


شادمان چون مرگ

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[23 Nov 2017]   [ ناصر فكوهي]

پديده خودكشي از نگاه انسان‌شناسانه
اسير بن‌بست‌هاي خودساخته هستيم

خودكشي دو دختر نوجوان اصفهاني، بارديگر ضربه عاطفي شديدي به افكار عمومي كشور وارد كرد. اما به فاصله چند روز پيش از آنكه هنوز دلايل اين فاجعه روشن شود، يك فيلم «سلفي» روي شبكه‌هاي اجتماعي پخش شد كه ظاهرا دو دخترك را در مسير حركت به سمت پلي كه از آن خود را پرتاب كردند، نشان مي‌داد؛ دختران، خندان و شادمان و پرشور هستند‌، باهم و با پدرو مادر و دوستان خود درباره مرگ‌شان شوخي مي‌كنند و با يكديگر با آرامش و خوشي مي‌گويند و مي‌خندند، نه اثري از افسردگي هست نه نشاني از اضطراب. پخش‌شدن اين فيلم، راز خودكشي دختران را باز هم بيشتر كرد. روانشناسان به درستي بر «غير طبيعي» بودن حالت شادي آنها در مقايسه با موقعيت‌هاي پيش از خودكشي تاكيد كردند؛ طرفداران «اخلاق» بر اين نكته انگشت گذاشتند كه «اگر آنها به‌جاي دوست پسر، همسر داشتند، اين اتفاق نمي‌افتاد» [گويي چندين خواستگار را رد كرده باشند]؛ گروهي مثل هميشه به سراغ نظريه‌هاي توطئه سوق يافتند و مثل هميشه به جست‌وجوي «دست‌هاي پنهان» رفتند و سرانجام كساني هم بودند كه براساس كليشه هميشگي ضد سيستمي خود، جامعه را بستر همه آسيب‌ها و كاملا مناسب خودكشي و در نتيجه، خودكشي را امري ناگزير ارزيابي كردند (يك بديهي گويي نه‌چندان ارزشمند) . اما اگر خواسته باشيم به مثابه يك نظر در ميان نظرات ديگر و نه لزوما با تاكيد بر اهميت داشتن يا برتر بودن آن به اين موضوع از زاويه اجتماعي و فرهنگي بنگريم، چه بايد بگوييم؟
جامعه كنوني ما، كلاف سردرگمي از تضادهاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي است كه در طول بيش از سه دهه به جاي انديشيدن باز و آشكار به مسائل، هدف خود را بزك كردن اين مشكلات گرفته و گاه هم از اين مشكلات براي رسيدن به اهدافي سياسي بر اساس مبالغه يا دستكاري ميان جناح يا مخالفان سيستم، پرداخته است. بنابراين ما از همه راه‌هاي ممكن استفاده كرده‌ايم كه به اهدافي جز حل اين مشكلات برسيم. نتيجه روشن است: همه اين راه‌ها غير كارا بوده‌اند و شايد تنها در كوتاه‌مدت آن هم به ضرب تبليغات خودمان مي‌توانسته‌ايم آنها را مفيد اعلام كنيم. اين در حالي بوده كه تمركز بر يافتن راه‌حل‌هاي كوتاه‌مدت بوده است. و در ميان اين «راه‌حل‌ها» دست‌اندركاران «بهترين»ها را اولا در «نصيحت»هاي بي‌پايان رسانه‌اي و تبليغاتي وسپس در «پول‌درماني»هاي گوناگون ديده‌اند و مخالفان در ترسيم «اتوپياهاي دگرگوني سياسي» كه به تصور آنها، ناگهان همه مشكلات اجتماعي را نيز از ميان خواهند برد.
بن‌بست‌هاي اجتماعي را تشديد نكنيم
اما چون اراده‌اي واقعي و قدرتمند براي حل مشكلات وجود نداشته يا آگاهي نسبت به اين ناتواني وجود ندارد، مشكلات بيشتر و بيشتر و تضادها دايما رو به فزوني گذاشته‌اند. هم از اين رو نه فقط نرخ خودكشي دايما بالاتر رفته و سن آن دايما پايين آمده، اما تحليل جامعه‌شناختي از قضيه هيچ نكته عجيبي را براي ما مطرح نمي‌كند زيرا اين نرخ‌ها را بايد با افزايش سرسام آور ِ نرخ شهرنشيني در حد دوبرابر شدن آن در طول سي سال، بالا رفتن شديد سن ازدواج، كاهش نرخ باروري، افزايش نرخ تجرد مطلق به ويژه براي دختران، افزايش شديد نرخ طلاق و عدم رشد نرخ اشتغال زنانه و تداوم فرآيندهاي پدرسالاري در جامعه ايراني مقايسه كرد. با توجه به اين نكات، اينكه خودكشي‌ها به نسبت ميانگين جهاني بالا باشند، اينكه خودكشي‌ها عموما در شهرها انجام شوند و عموما جوانان و به خصوص دختران و زنان جوان دست به آنها بزنند، كاملا قابل توضيح و منطقي است. دخالت در اين وضعيت نيز راه‌هايي دارد كه شناخته شده و بسيار مطرح شده‌اند. اين دخالت بي‌شك از راه‌هايي چون سخت‌گيري‌هاي اجتماعي و فشار خانواده براي ازدواج‌هاي زودرس يا درون خانوادگي (كه تقريبا هميشه به طلاق‌هاي زودرس يا شكل گرفتن خانواده‌هاي سُست‌بنياد مي‌رسند) فشار براي تفكيك فضايي جنسيت‌ها در جامعه، يا راه‌حل‌هايي مبتني بر نصيحت و پند و اندرز، هرگز به جايي نمي‌رسند. راه‌حل‌ها، در ايجاد اصلاحات اساسي در سبك‌هاي زندگي، آزاد‌سازي و تغيير طرز تفكرهايي است كه بن بست‌هاي اجتماعي را دايما تشديد مي‌كنند و كار را به جايي رسانده‌اند كه جوانان حتي از بديهي‌ترين شانس‌هاي خود مثل همين جواني و سلامتي... نيز به مثابه «شانس» دركي ندارند. براي اين كار بايد اقداماتي جدي براي گسترش اميد و نشاط در ميان جوانان از طريق ايجاد رفاه و عدالت اجتماعي انجام داد. اگر جوانان و نوجوانان ما از فضاها و امكانات لازم براي كار، فراغت، براي مبادله تجارب و سرگرمي و نفس‌كشيدن برخوردار باشند شك نداشته باشيم كه اميدشان به زندگي افزايش يافته و نرخ خودكشي به‌شدت كاهش خواهد يافت.
اما به ماجراي دختران اصفهاني بازگرديم؛ با نگاهي به فيلمي كه از اين دختران روي شبكه‌ها قرار گرفته در بدبينانه‌ترين و غير‌محتمل‌ترين نظر مي‌توانيم بگوييم كه اين فيلم اصولا واقعي نيست؛ اما آنچه نمي‌توانيم بگوييم اين است كه اين فيلم ممكن است واقعي باشد و همه بر آن اذعان دارند كه موقعيت‌هايي را امروز براي جوانان خويش فراهم كرده‌ايم كه حركت شادمانه آنها به سوي مرگ چندان غريب نمي‌نمايد. افزون بر اين، ما چنان ارزش‌هاي اخلاقي جامعه‌مان را با ارزش‌هاي پولي و خودنمايي و نوكيسگي و كالايي كردن همه روابط آلوده كرده‌ايم كه زندگي بدون برخورداري از بالاترين امتيازات و ثروت و شهرت و موفقيت و همه اين امتيازاتي كه به ارزش تبديل شده‌اند گاه به نظر بسياري از جوانان بي‌فايده مي‌آيد. در چشم‌انداز كنوني، جوانان ما، موفقيت بايد حاصل روابطي سريع و فوري باشد و معناي آن نيز بيش از هر چيز نه رضايت خود بلكه رسيدن به نوعي خودنمايي و بالاتر از آن، جلو افتادن از اين و آن دوست، اين و آن فرد از وابستگان خانوادگي است. براي بسياري از جوانان عدم پذيرش در دانشگاه يا در رشته دانشگاهي كه مايل به ادامه تحصيل در آن هستند، يا عدم راهيابي به رده‌هاي بالاتر تحصيلي، با عدم يافتن همسر، يا فروپاشي دوستي‌هاي سستي كه به آن اميد بسته‌اند، به معني باختن كامل زندگي و «بي‌حاصل» بودن آن و بنابراين حركت به سوي خودكشي است. طعم زندگي، طعم خلاقيت، طعم كمك به ديگران، طعم بهره بردن از آن‌ چيزهايي كه داريم و نه سوختن در حسرت آن چيزهايي كه نداريم، امروز بدل به پهنه‌هاي بزرگ آسيب در جوانان ما شده است و همين امر هرچه بيشتر آنها را به سوي مرگ‌هايي از اين دست سوق مي‌دهد كه مي‌توانند نوعي خلاص‌شدن از اين زندگي را چنان شيرين بنماياند كه با شادي و خوشي به استقبال مرگ بروند.
اسير بن‌بست هاي خودساخته
تمايل ما، واقعا آن نيست كه بگوييم جامعه ما در بن‌بست‌هايي كه در طول ده‌ها سال ايجاد كرده اسير مانده است و امروز ناچار است كه صرفا دست روي دست بگذارد و نتيجه اشتباهاتش را ببيند و جوانان خود را شاهد باشد كه يا شادمانه به سوي مرگ مي‌روند يا در انفعالي اجتماعي غرق مي‌شوند كه تفاوت چنداني با آن مرگ ندارد و دير يا زود به مرگي در خاموشي و با وضعيتي شايد حتي بدتر، در روابطي كه بايد با همسران و فرزندان آتي‌شان داشته باشند، مي‌كشاند. اينكه خواسته باشيم همه‌چيز را بر اساس محور فشار و تحميل خواست و سبك زندگي يك گروه به همه گروه‌هاي ديگر پيش ببريم، نه فقط نتيجه‌اي دربرنداشته و نخواهد داشت، بلكه به نظر ما راهي است سرراست به طرف جامعه‌اي هرچه پريشان‌تر و آشفته‌تر و سردرگم‌تر كه در آن معياري براي تشخيص راه درست از راه نادرست وجود نخواهد داشت.
پرسشي كه ما امروز بايد بيش و پيش از هر چيز داشته باشيم آن است كه آيا در بسياري موارد راهي پيش پاي بسياري از جوانان وجود دارد كه يا تن به يك انفعال سخت و بي‌معنا شدن اجتماعي بدهند يا تمام آرزوها و انرژي خود را در يك قالب اغلب حتي موقعيت خانوادگي اسير كنند و چند صباحي با آن دلخوش كنند و سرانجام يا دچار يأس و پريشان‌حالي و افسردگي شوند يا از آن هم بدتر خود را به كام مرگ بكشانند. اگر سياست‌هايي را كه در طول چند دهه اخير در حوزه اجتماعي به كار برده‌ايم همچنان ادامه دهيم و حاضر نباشيم واقعيت عريان و آشكار يعني بي‌فايده بودن آنها و به خصوص تاثير منفي آنها را بپذيريم، نبايد شگفت‌زده شويم كه در طول سال‌هاي آتي با شدت
و خشونت هرچه بيشتري در خودكشي‌ها روبه‌رو شويم.
بحران هاي جديدتري در راه است
در انتها البته دقت داشته باشيم كه خودكشي تنها يكي از آسيب‌هايي است كه در انتظار ما است و گمان نكنيم اگر به هر دليلي توانستيم با خودكشي مقابله كنيم، ريشه مساله را يافته و آن را حل كرده‌ايم. حتي اگر امروز در جامعه ما خودكشي به مثابه يك پديده رايج و يك آسيب سخت و گسترده وجود نداشت (كه دارد) ما با مشكلات ديگري روبه‌رو بوديم مثلا بالا گرفتن خشونت اجتماعي و تنش‌هاي سخت درون‌شهري، كمااينكه اكنون با اين مشكل نيز روبه‌رو هستيم. ميزان پرخاشجويي در ميان مردم به ابعاد خطرناكي رسيده است و اين شامل جوانان نيز مي‌شود. همه ما در كوچه و خيابان در رانندگي، در كنش‌هاي روزمره شاهد خشونت‌هاي شديد زباني، حركتي و گاه فيزيكي، شاهد درگيري ميان مردم هستيم و شايد به نظرمان برسد كه گسترش پديده‌اي همچون بي‌ادبي كه در حال حاضر در كشور ما بيداد مي‌كند، چندان حاد نباشد در حالي كه دقيقا چنين است. متاسفانه در آسيب‌شناسي اجتماعي قاعده‌اي وجود دارد و آن اين است كه يك آسيب هر چند هم به نظر كوچك بيايد اگر بسيار گسترده باشد مي‌تواند تاثيري بسيار حادتر از يك آسيب حاد اما نسبتا محدود داشته باشد. در اين معنا پديده‌هايي چون بي‌ادبي و پرخاشجويي اجتماعي در نهايت به دليل گسترش خود، بسيار حادتر از پديده‌هايي مثل خشونت‌هاي حاد و خودكشي مي‌توانند بنيان‌هاي جامعه ما را دچار خدشه كنند. بنابراين هشدارهايي را كه جامعه هر روز به صورت‌هاي گوناگون به ما مي‌دهد، جدي بگيريم و از اين علايم خطر كه بحران قدرتمند در راه را به ما نشان مي‌دهند، بي‌تفاوت نگذريم.

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع: 200


بنیاد آینده‌نگری ایران



پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۸ مارس ۲۰۲۴

حقوق‌بشر

+ پیام نرگس محمدی از زندان اوین به پارلمان اروپا  نرگس محمدی

+ زمانه چه بازی ها که ندارد کیومرث صابغی

+ معترضان قم پس از شکستن درهای حضرت معصومه با شعار 

+ ... 

+ مردی که گناهش پرخاش به خرافات بود--به یاد سالگرد کشتن احمد کسروی در بیستم اسفند۱۳۲۴* محمد امینی

+ فراخوان برای شرکت در تظاهرات اعتراضی به نقض گسترده حقوق بشر در ایران 

+ جک ما از دنیای تجارت خداحدافظی می‌کند حمیدرضا تائبی

+ حمایت بیش از ۳۶۰۰ نفر در حمایت از رامین حسین پناهی و نسرین ستوده 

+ آموزش رایگان حق همه‌ی کودکان است؛ 

+ اتحادیه اروپا از عربستان خواست در مورد کنشگران بازداشتی اطلاعات ارائه کند 

+ تاکید کانادا بر «حقوق بشر» پس از واکنش شدید عربستان به درخواست آزادی فعالان 

+ پیکر عباس امیرانتظام به خاک سپرده شد 

+ اطلاعیه جبهه ملی ایران 

+ انتقاد دیده‌بان حقوق بشر از دستگیری رقصندگان اینستاگرامی ایران 

+ بازداشت چند نفر در سیستان و بلوچستان به اتهام ارتباط با رسانه‌های خارجی رادیو فردا

+ دومین تجمع در برازجان؛ صدها تن به قطعی و جیره‌بندی آب اعتراض کردند 

+ شصت وكيل دادگستري از ريس جمهور ایران درخواست فوري توقف اجراي حكم اعدام رامين حسين پناهي كردند 

+ اعتراض در محل نماز جمعه خرمشهر: «به نام دین، ما را غارت کردند» 

+ هجوم مأموران امنیتی به منزل کاووس سیدامامی 

+ «اعتصاب غذای» ده درویش زن در زندان قرچک ورامین 

+ گزارش پزشکی قانونی از وجود «محل تزریق و کبودی» در بدن کاووس سید امامی‎‎ 

+ در خواست شکستن اعتصاب غذای گلرخ ایریایی 

+ . 

+ ایران ما و روز جهانی زنان 

+ رامین سیدامامی: مادرم را تهدید کردند که درباره مرگ پدرم با رسانه‌ها حرف نزند 

+ گزارشی از یک بازدید میدانی از جنگل‌ها و منابع طبیعی در غرب مازندران کوروش برارپور

+ پلیس تهران ۲۹ شهروند معترض به حجاب اجباری را بازداشت کرد 

+ اعتراضی دیگر به حجاب اجباری در تهران؛ نسرین ستوده: دختر خیابان انقلاب آزاد شد 

+ اعتراض کانون صنفی معلمان استان تهران به ادامه بازداشت معترضان 

+ دختر_خیابان_انقلاب_کجاست؟ سوالی که هزاران بار در توییتر پرسیده شد‌ 

+ ادامه بی‌خبری و نگرانی خانواده‌های چهار دانشجوی زندانی 

+ جنازه سارو قهرمانی به خانواده‌اش تحویل داده شد 

+ عفو بین‌الملل خواستار تحقیقات فوری درباره موارد «خودکشی» در زندان‌های ایران شد 

+ ۲۲ شورای صنفی دانشگاه‌های سراسر کشور خواستار آزادی دانشجویان بازداشتی شدند 

+ بازتاب اعتراضات ایران در رسانه‌های خارجی و بین‌المللی 

+ اعتراضات در شهرهای ایران ادامه یافت - مرگ بر خامنه ای 

+ «تجمع اعتراضی در کرمانشاه» 

+ بازار دست دلال‌هاست مسلم تقوی

+ مردم با هشتگ به جنگ گرانی می‌روند مینا شهنی

+ وقتی نه مسکن مهر، مهر داشت؛ نه فکری به حال آینده کردیم 

+ تظاهرات اعتراضی علیه حکم اعدام  

+ اطلاعیه مطبوعاتی همبستگی جمهوریخواهان ایران در نیویورک 

+ گزارشی از سفر امدادی به استان کرمانشاه برای کمک به هم میهنان زلزله زده. کوروش برارپور

+ گزارشی از سفر امدادی به استان کرمانشاه برای کمک به هم میهنان زلزله زده کوروش برارپور

+ وقتی زن بی پناه است رضارخشان

+ شادمان چون مرگ ناصر فكوهي

+ هیولای درون*  ناصر فکوهی

+ در سفر به مناطق زلزله زده، هویت قومی و غرور ملی هم میهنان کوردمان را «نادیده انگاشته شده» و «سرکوب شده» دیدم!‎ ×  کوروش برارپور

+ ابر‌ بحران‌ها و آینده ترسناک ایران 

+ جنبش بازنشستگان: 

+ خطاب به فولادگران به پاخاستۀ اهواز 

+ بغض‌های موسیقی و کفن‌پوشان/ 

+ آنجلینا جولی برای دانش آموزان پیام داد/ برای حقوق بشر تلاش کنید 

+ نامه آتنا دائمی به مناسب پایان ۵۴ روز اعتصاب: اعتصاب غذا کردم که صدای بی صدایان باشم 

+ آقا تا حالا شده با یک زن خشونت کنید آیدین پورخامنه

+ دو گونه انسانی، دو جهان مریم رضایی

+ خشونت‌های واقعی در فضای مجازی شکوفه احمدی

+ خشونت‌های فرساینده روزمره سمیه قدوسی

+ نامه‌ی آتنا دائمی زندانی در اعتصاب غذا در زندان اوین آتنا دائمی

+ تحلیلی آسیب شناختی بر موقعیت بحران های کالبدی شهر در تهران با نگاهی به آتش سوزی و تخریب ساختمان پلاسکو  ناصر فکوهی

+ بحران نوجوانی و جوانی در ایران امروز در گفتگو با ناصر فکوهی ناصر فکوهی

+ ابراز بی‌اطلاعی نماینده مجلس از بازداشت معترضان به پارازیت در شیراز رادیو فردا

+ حامیان آرش صادقی مقابل زندان اوین تجمع کردند رادیو فردا

+ جهانی بدون جنگ  سایت آینده نگر

+ واکنش وزیر کشور به گورخوابی: از ترس بازداشت به گورستان پناه می‌برند رادیو فردا

+ گورخواب‌ها زنده‌اند، انكار بس است 

+ نامه سرگشاده فرهادی به روحانی: سراسر وجودم شرم است و بغض 

+ ٥٠ زن، مرد و کودک، شب‌ها در گور می‌خوابند در هر گور یک تا ٤ نفر زندگی می‌کنند 

+ انتقادات مسعود شجاعی از فساد مالی و اخلاقی در فوتبال و جامعه رادیو فردا

+ حمایت ستاره‌های فوتبال ایران از مسعود شجاعی رادیو فردا

+ ثبت نزدیک به دو هزار شکایت در مورد تنبیه بندی دانش‌آموزان در سال‌های ۹۳ و ۹۴ 

+ در این مدرسه اگر شهریه پرداخت نکنید، شلاق می خورید و اخراج می شوید 

+ ویکی‌لیکس در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اسناد جدیدی منتشر می‌کند 

+ بی‌عدالتی اقتصادی امروز ایران در تاریخ معاصر بی‌سابقه است دکتر محمد مالجو

+ ایران در معرض بحران حذف جنین دختر  دکتر سیمین کاظمی

+ وقتی زنان در محیط کار کمرنگ می‌شوند مترجم رویا پاک سرشت

+ دور کردن زنان از بازار کار به‌ نام حمایت 

+ کشف مواد منفجره و پرچم داعش در عملیات جستجوی یک خانه در بروکسل 

+ فقر؛ مهم ترین عامل تن فروشی در جامعه ایران 

+ کمپین تغییر چهره مردانه مجلس، گامی بلند برای مشارکت سیاسی زنان  شیرین فامیلی

+ نگاهی به سیمرغ عطار با پرسش از حقوق برابر جواد موسوی خوزستانی

+ شیوع «عروس – کودکان» سوری در یک نسل از دست رفته به روایت تصویر ترجمه رایحه مظفریان

+ کاندیداهای زن و موضوع «نظارت» بر انتخابات آمنه رضایی

+ مبارزه زنان برای راه یافتن به صندوق های رأی  دکتر فائنه حنیفه اوا

+ فروش دیوار برلین ترجمه فرانک فرید

+ تجربه حضور در نشست های زنان کاندیدا شهلا فروزانفر

+ درباره‌ «زبان زنان» شیرین کریمی

+ رد صلاحیت زنان: استراتژی حذف یا مقاومت برای تغییر؟  آزاده دواچی

+ بررسی نقش فناوری اطلاعات در حقوق زنان /فضای اینترنت جنسیتی نیست ثمین چراغی

+ ناسیونالیسم عربی و جنبش زنان عرب ترجمه و تلخیص مهسا پناه شاهی

+ کمپین تغییر چهره مردانه مجلس - درباره رد صلاحیت گسترده کاندیداهای زن مجلس دهم کمیته من کاندیدا می شوم

+ کمپین تغییر چهره مردانه مجلس، تلاشی برای بازگرداندن تغییر به زندگی واقعی منصوره شجاعی

+ نشست پرسش و پاسخ با چهار تن از داوطلبان زن نمایندگی مجلس دهم گزارش: مریم جوادی – عکس ها: تینا سپاس

+ مداخله در انتخابات مجلس و خروج جامعه مدنی زنان از انفعال  آمنه کرمی

+ زیبایی‌شناسی در پروانگی مرضیه جعفری

+ ختنه دختران در میان اهل تشیع پاکستان و هند  سمیره حنایی- رایحه مظفریان

+ لغو حکم بخشداران زن خوزستان، با کدام مجوز شرعی؟ یاسمن الف

+ تجارب منحصر به فرد زنان در چالش برای تغییر چهره مردانه سیاست  صبا شعردوست

+ رفع تبعیض در ساختار مردانه سیاست؟ مریم مهیمنی

+ تبعیض جنسیتی در ساختارهای اجتماعی افغانستان ابراهیم داریوش



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995