حدود هشتاد سال پیش بود که هابل (عکس زیر) کشف کرد که جهان منبسط می شود و کهکشانها از هم دور میشوند. این کشف بزرگ ما را بر آن داشت که فکر کنیم که انبساط جهان از جائی آغاز شده است. پس جهان در ابتدا یک نقطه ای بیش نبوده و انبساط که نه، بلکه انفجاری رخ داده که همراه آن زمان و مکان بوجود آمده است. این نتیجه ای بود که فیزیکدانها از این انبساط جهانی گرفتند.
بلافاصله پس از انفجار بزرگ(Big bang) یا بقولی مهبانگ تا حدود سیصدهزار سال جهان پر بود از پلاسما (یونهای اتمهائی که در اثر دمای بسیار بالا بوجود می آیند.) که اجازه ی عبور هیچ چیز حتی نور و امواج الکتروماگنتیک را از خود نمیداد. بنابراین اسرار این سیصدهزارسال برای ما هرگز آشکار نخواهند شد. چرا که این امواج نوری گیرافتاده است که در این جهانی که دارد بطور کشسان منبسط میشود اطلاعات را بما می رساند. و چون این جهان منبسط میشود طول موج و بنابرآن فرکانس امواج نوری محبوس در آن نیز تغییر میکنند. بنابراین امواج نوری با فرکانس بسیار بالا به امواج نوری با طول موج چند میلیمتر و حتی چند سانتیمتر تبدیل میشوند. بنابراین اگر از هابل پیروی کنیم و نرخ انبساط را بدانیم براحتی خواهیم دانست که امواجی با طول موج اشعه ی گاما چند سال طول می کشد که به اشعه ی نوری با طول کهموج (میکروموج = Microwave) تبدیل شوند. این اندازه گیری برای ما عدد 13,7 میلیارد سال را بدست داده است. اکنون ادامه ی گفتگو:
بسال 1948 جرج گاموف George Gamov تابش پسزمینه ی کیهانی را پیشگوئی کرده بود. ولی تازه بسال 1965 بود که دو نفر آمریکائی بنامهای آرنو پنزیاس Arno Penzias و روبرت ویلسون Robert Woodrow Wilson که فکر میکردند در کرات دیگر انسانهای باهوش تر از ما زندگی میکنند، به دنبال امواج ارسالی آنها میگشتند که اتفاقا در یکی از روزهای خوب پژوهش، متوجه شوند که امواج الکترومانتیک با طول موجی که کهموج می نامیم از همه جای جهان ساطع می شوند. این حیرت آنها را برانگیخت ولی چون این امواج هیچ رمز مشخصی را اعلام نمی داشتند. بنابراین نتیجه این شد که این امواج از جانب موجودات زنده ی هوشیارتر از ما انسانها نمیتوانند ساطع شده باشند. این مغایرت تجربه و واقعیت، اندیشه ها را به سوی دیگری برد. بدین معنی که نتیجه بگیریم این امواج پسزمینه ی همان مهبانگ بوده است. ولی چنانکه گفتیم این امواج متعلق به سیصدهزار سال پس از مهبانگ هستند. (تصویر زیر یک تصویر خیالی از مهبانگ است.)
بایستی گفت که دمای جهان در ابتدای انفجار اولیه میلیونها درجه بالای صفر بوده، در این دماهای بسیار بالا هیچ اتمی پایدار نیست و تازه زیر 3000 درجه ی کلوین است که اتمها شروع به ساخته شدن میکنند و اتفاقی که پس از سیصدهزار سال رخ داد. این بود که دمای جهان از 3000 درجه ی کلوین پائین تر آمده و پروتونها و الکترونهائی که تا پیش از این بصورت پلاسمای فشرده و الکترونهای آزادی بودند، تبدیل به عناصر اولیه ای مانند هیدروژن شوند. ولی خاصیت این پلاسمای فشرده اینست که اجازه ی عبور هیچ نوری را از خود نمی دهد و چون منبع اطلاعات ما از نور بدست می آید. پس ما هرگز نخواهیم توانست اطلاعی از پیش از سیصدهزار سال بعد از مهبانگ بدست آوریم. عناصر ابتدائی مانند هیدروژن، هلیوم ولیتیوم که پس از سیصدهزار سال بوجود آمدند. چون از نظر الکترومانتیکی خنثی هستند، می توانند نور را از خود عبور دهند. پس میکروموج پسزمینه همان اشعه ای است که ما آنرا دریافت میکنیم. اگر یادتان باشد تلویزیونهای قدیمی برفک داشتند. بخشی از این برفکها همان امواج پسزمینه ی انفجار بزرگ هستند.
و بالاخره جهان سردتر و سردتر شد و امروز جهان دمای بسیار سرد در حدود سه درجه بالای صفر مطلق است.
آنچه که پس از سیصدهزار سال رخ داد باعث بوجود آمدن اتمهائی از قبیل هیدروژن، هلیوم و لیتیوم بودند و از کربن و اکسیژن و آهن و غیره که اعظم بدن ما را میسازند، خبری نبود. این عناصر در ستارگان ساخته میشوند و پروسه ی تشکیل آنها یک پروسه ی دگرگونه ای است. بنابراین چون بدن ما از این عناصر ساخته شده پس وجود ما بستگی به وجود ستارگانی بوده است که این عناصر در آنها ساخته شده است. چرا که زمین ما قادر به ساختن این اتمها نیست.
انفجار ستارگان باعث این شد که این عناصر از نقاط مختلف کیهان بهم نزدیک شده و در اثر نیروی الکترواستاتیک (همان نیروئی که بعنوان مثال از مالش خطکش پلاستیکی به موی سر بوجود آمده، کاغذ را می رباید.) توده ی عظیمی را ساخته، زمین ما را بوجود بیآورند. بدین برهان است که بدن ما از این عناصر ساخته شده است. پس ما انسانها خودمان را دستکم نگیریم. هر تیکه از تن و پیکر ما از جائی در آن دور دورها که عقل ما هم از تجسم آن دوری عاجز است، آمده است. دست ما و یا شاید بخشی از دست ما و نیمی از چشم ما و استخوان ترقوه ی ما و دل و جگر و مغز ما ذره ذره از کراتی آمده اند که میلیارها سال پیش منفجر شده اند. این بسیار با شکوه است. زیاد به خودمان غره نشویم چرا که حیوانات و گیاهان هم همینطور بوجود آمده اند.
بسیاری از این اتمها در اثر فشارها و حرارت های بسیار بالا بوجود آمده اند و زمین ما نمیتوانست آنها را بسازد. پس ما فرزندان کرات دیگر هستیم.
دکتر شیرزاد کلهری
shirzad@kalhori.com
www.kalhori.com
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان