هرچند صنعت پالایشی آمریکا هنوز با چالشهای اقتصادی و زیست محیطی مواجه است اما حدود ۱۵۰ سال است که این صنعت امنیت کاملی برای مصرف مشتریان آمریکایی داخلی خود فرآهم آورده است و بخوبی امنیت انرژی آمریکا در این بخش را تامین کرده است.
ایالات متحده آمریکا کشوری در آمریکای شمالی و به پایتختی شهر واشنگتن دیسی است. ۴۸ ایالت به هم پیوسته که خاک اصلی آمریکا را تشکیل میدهند، از شرق و جنوب شرقی به اقیانوس اطلس و خلیج مکزیک، و از غرب به اقیانوس آرام منتهی میشوند. صنعت نفت ایالات متحده آمریکا در سال ۱۸۵۹ میلادی با کشف اولین چاه نفتی در تیتوسویل پنسیلوانیا فعالیت جدی خود را آغاز نمود. در آمریکا دو رخداد بسیار مهم طی سال ۱۸۵۹ به وقوع پیوست که مربوط به رشد صنعت نفت و همزمانی آن با جهش شدید در دیگر صنایع مهم و مرتبط با صنعت نفت بوده است. سیر تاریخی تحول صنعت نفت و پالایشی آمریکا در ۵ دوره خلاصه شده است.
الف- سالهای ۱۸۶۰ تا ۱۹۰۰: دوره شناخته شده ای برای آمریکا از لحاظ تمرکز بسیاری از نوآوریهای تکنولوژیکی، به خصوص فناوری مربوط به موتورهای احتراق داخلی و همچنین پیشگام شدن در حوزه تولید بهتر از مخازن نفتی، حفاری چاههای عمیق، پالایش و انتقال فرآورده ها به حساب می آید. صنعت پالایشگاهی ایالات متحده آمریکا با ساخته شدن اولین پالایشگاه نفت در سال ۱۸۶۲ آغاز به فعالیت کرد.
ب- سالهای ۱۹۱۱ تا ۱۹۱۳: در این دوره زمانی به منظور استفاده از فرآورده های نفتی در صنعت حمل و نقل در جهت تولید بنزین و گازوئیل بیشتر، اقدام به استفاده از فرآیندهای شکست حرارتی در پالایشگاهها شد. تا سال ۱۹۱۷ نیز تعدیل و تطبیق میزان سوخت مورد نیاز هواپیماها و تانکهای متفقین از طریق دولت فدرال و همچنین ساماندهی بخشهای تولید، پالایش و توزیع فرآورده های نفتی صورت گرفت.
ج- سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۰: مصادف بود با ارتقای پالایشگاههای آمریکا و تامین ۸۰ درصد از سوخت مورد نیاز متفقین در جریان جنگ جهانی دوم. در این دوره با رشد اقتصادی شدید آمریکا، افزایش تقاضا برای بنزین و همچنین سوخت جت برای گسترش تجارت و حمل و نقل های هوایی به وجود آمد به گونه ای که تعداد پالایشگاههای احداث شده در این دوره به حدود ۳۴۰ مجتمع رسید. این دوره با افزایش شدید تقاضای سوخت و جنگ جهانی دوم همزمان شد. تحت این شرایط، جمع آوری و دسته بندی اطلاعات و در نتیجه مدیریت و برنامه ریزی سازوکارهای نفت و فرآورده های نفتی با دشواریهایی همراه بود، به همین منظور و با هدف مدیریت بهتر سوخت، آمریکا به پنج ناحیه تقسیم گردید و به هر یک از این نواحی پنجگانه PADD یا Petroleum Administration for Defense Districts گفته می شد. تقسیم بندی مذکور در حال حاضر نیز وجود دارد و مبنایی برای جمع آوری اطلاعات این کشور در حوزه انرژی می باشد. موقعیت جغرافیایی هر یک از این نواحی در شکل ۱ نمایش داده شده است.
د- سالهای ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۰: این دوره زمانی نیز با تحولاتی در صنعت پالایشی آمریکا همراه گشت که شامل افزایش میزان هشدارها و سخت گیریها نسبت به آلودگیهای زیست محیطی فرآورده های نفتی و همچنین تمرکز مجتمعهای پالایشگاهی بر روی سودآوری و در کنار آن بالا بردن کیفیت فرآورده ها است. بیشترین سرمایه گذاریهای پالایشگاهی و بالا رفتن سطح تکنولوژیهای پالایشی در این دوره از تاریخ آمریکا رقم خورد و آخرین پالایشگاه احداث شده در این کشور نیز مربوط به این دوره زمانی است.
ه- سال ۲۰۱۰ تا امروز: وضعیت به این گونه بوده است که آمریکا که تا اوایل قرن بیستم به بزرگترین تولید کننده نفت دنیا تبدیل شده بود، اکنون سومین تولید کننده بزرگ نفت دنیا به حساب می آید. هرچند صنعت پالایشی آمریکا هنوز با چالشهای اقتصادی و زیست محیطی مواجه است اما حدود ۱۵۰ سال است که این صنعت امنیت کاملی برای مصرف مشتریان آمریکایی داخلی خود فرآهم آورده است و بخوبی امنیت انرژی آمریکا در این بخش را تامین کرده است.
سهم فرآورده های نفتی در سبد انرژی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۱، در شکل ۲ نمایش داده شده است. همانطور که در این شکل مشخص است سهم فرآورده های نفتی پالایشگاهها و گاز طبیعی به ترتیب، حدود ۳۶ درصد و ۲۶ درصد از سبد انرژی عرضه شده در آمریکا می باشد. تغییرات سبد انرژی آمریکا از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۴۰ مطابق با سیاستها و چشم اندازهای پیش رو در این کشور با مقایسه نمودارهای شکل ۲ قابل مشاهده است.
چشم اندازهای ترسیم شده برای سبد انرژی آمریکا در سال ۲۰۴۰ نشان می دهد که سیاستهای حاکم بر حاملهای انرژی در این کشور به گونه ای است که از سهم انرژیهای فسیلی شامل ذغال سنگ، نفت و فرآورده های نفتی کاسته شود و با جهت دهی به برنامه های صنعتی، این برنامه ها در مسیری تدوین شود تا سهم انرژیهای تجدیدپذیر و پاک افزایش یابد، اما با حفظ حداقل های ممکن در هر حوزه، از جمله تامین حداقل فرآورده های نفتی شامل بنزین و گازوئیل. با این وجود، آمریکا صنعت پالایشی خود را بگونه ای راهبری می کند که چالشهای این صنعت را به حداقل برساند و قدرت خود را در عرصه بین المللی حفظ نماید.
در یادداشتهای آتی موضوعاتی از قبیل وضعیت صنعت نفت، پالایش نفت در آمریکا، سیاستهای انرژی، چالشها و فرصتهای صنعت پالایشی مورد بررسی قرار خواهد گرفت و در پایان هم جمع بندی کلی از راهبردها و سیاستهای حاکم بر صنعت پالایشی در آمریکا ارائه خواهد شد.
منابع:
۱. اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده آمریکا (EIA)
۲. آژانس بین المللی انرژی (IEA)
۳. Oil & Gas Journal